Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Văn Thâm
GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm sinh năm 1943 và trưởng thành từ miền quê Yên Thành, Nghệ An – nơi đất học giàu truyền thống cách mạng, lịch sử của cả nước. Ngay từ khi còn nhỏ, sớm kế thừa truyền thống gia đình, ông say mê, miệt mài phấn đấu học tập, trau dồi và tích lũy tri thức cho chặng đường phía trước. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, ông dự thi và đỗ vào khoa Lịch sử, trường ĐH Tổng hợp Hà Nội (nay là ĐHKHXH &NV, ĐHQG Hà Nội). Nơi đây, ông có niềm may mắn và vinh dự lớn lao khi được học với các Giáo sư đầu ngành Lịch sử như GS. Trần Quốc Vượng; GS. Phan Huy Lê; GS. Hà Văn Tấn; GS. Đinh Xuân Lâm…Năm 1965, khi đang học năm 3 ĐH, ông cùng với hai bạn học được Ban Chủ nhiệm Khoa Lịch sử chọn gửi sang Cục Lưu trữ Phủ Thủ tướng để học tập nghiên cứu và viết luận văn tốt nghiệp chuyên ngành lưu trữ học với mục đích xây dựng đội ngũ cán bộ nòng cốt cho ngành học này tại nước ta. Và rồi, năm 1967, sau khi hoàn thành luận văn tốt nghiệp với kết quả tốt, ông cùng một người bạn học cùng là Nguyễn Văn Hàm được Khoa giữ lại để chuẩn bị cho việc xây dựng bộ môn Lưu trữ - Lịch sử. Đến năm 1967 – 1968, Ban chủ nhiệm Khoa Lịch sử tiếp tục lựa chọn và cử 3 người nữa sang ATK học tập, nghiên cứu và viết luận án Tốt nghiệp và về bảo vệ tại khoa Lịch sử. Đó là 5 người đầu tiên được nghiên cứu, đào tạo về lưu trữ học tại Việt Nam và đều trở thành những giảng viên ĐH đầu tiên về Lưu trữ học của nước ta. Sau khi được giữ lại trường làm công tác giảng dạy, vượt qua những khó khăn của đất nước thời kỳ chống Mỹ, ông cùng đồng nghiệp vẫn miệt mài nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tế công tác lưu trữ để viết bài giảng, giáo trình. Những cuốn giáo trình đầu tiên ở Việt Nam về Lưu trữ học đã ra đời với niềm say mê, sự tự hào và trân trọng của thế hệ trẻ dành cho ông có thể kể đến như: Lý luận và thực tiễn công tác Lưu trữ; Đánh giá giá trị các văn bản…Năm 1975, sau khi chiến tranh miền Bắc chấm dứt, thì đến năm 1976, ông được cử đi làm NCS tại Liên Xô (cũ). Sau khi bảo vệ thành công Luận án Phó TS, ông trở về nước và tiếp tục công việc giảng dạy tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội một thời gian ngắn, sau đó trường Đại học Tổng hợp Hà Nội lại cử ông sang Liên Xô một lần nữa để hoàn thành luận án TSKH của mình về lĩnh vực văn bản.
Về nước, GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm tiếp tục công tác tại khoa Sử, ĐH Tổng hợp Hà Nội. Hai năm tại đây, ông được phong học hàm Phó Giáo sư. Năm 1993, ông được Học viện Hành chính Quốc gia mời sang thành lập một khoa mới có tên là Khoa Văn bản và Công nghệ Hành chính với yêu cầu xây dựng một khoa mới lần đầu tiên có ở nước ta về lĩnh vực này. Nơi đây, với những dấu ấn tiên phong của GS. Thâm, khoa Văn bản và Công nghệ Hành chính được thưởng Huân chương Lao động hạng 3 và cá nhân ông cũng vinh dự được trao tặng Huân chương Lao động.
Vừa là một nhà giáo tâm huyết, GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm còn là một nhà khoa học nhiệt thành với sự nghiệp nghiên cứu khoa học. Đến nay, ông đã tham gia chủ trì, thực hiện nhiều đề tài, công trình khoa học có giá trị với việc học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia và trên cả nước. Tiêu biểu có thể kể đến như chương trình“Bồi dưỡng kiến thức quản lý Nhà nước cho cán bộ xã vùng nghèo đói (Dự án xóa đói giảm nghèo tại Việt Nam); Chủ nhiệm đề tài nhánh độc lập cấp Nhà nước nghiệm thu năm 2004: “Các giải pháp kỹ thuật và công nghệ thúc đẩy cải cách hành chính tại Việt Nam; Chủ nhiệm đề tài cấp Bộ: Nâng cao năng lực tiếp cận và giải quyết công việc cho dân trong tiến trình đổi mới” nghiệm thu năm 2003, sau đó một cuốn sách cùng đề tài đã được xuất bản Chương trình“Xóa đói giảm nghèo – phát triển cộng đồng bền vững tại xã Kỳ Thọ, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh … Ngoài ra, ông đã tham gia biên soạn gần 20 cuốn sách, giáo trình được xuất bản; nhiều nhất là các giáo trình “Bồi dưỡng kiến thức hành chính”cho các ngạch chuyên viên, chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp, cho chính quyền cấp xã do Bộ Nội Vụ tổ chức, biên soạn và xuất bản. Đồng thời, ông cũng đã công bố hơn 100 bài báo trên nhiều Tạp chí, tuyển tập, kỷ yếu hội thảo khoa học trong và ngoài nước về Lưu trữ học, văn bản học và hành chính học. Khi còn ở khoa Lịch sử, ông cũng tham gia viết nhiều tác phẩm với các tác giả khác đã được công bố liên quan đến Sử liệu học – Lịch sử. Năm 2019, GS Thâm đã cho in một tuyển tập các bài báo dưới tiêu đề chung: “Xây dựng và vận hành bộ máy quản lý nhà nước – Một số vấn đề về lý luận và thực tiễn hiện nay”do Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật ấn hành.
GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm và Hội đồng bảo vệ luận án Tiến sĩ Khoa học của trường Đại học Lưu trữ - Lịch sử Matxcơva (Liên Xô cũ) năm 1996.
Sau khi chuyển sang Khoa Văn bản và Công nghệ Hành chính của Học viện Hành chính Quốc gia, GS. Nguyễn Văn Thâm vẫn tiếp tục nghiên cứu, viết giáo trình và tham gia giảng dạy về Lưu trữ học, vẫn luôn gắn bó với hoạt động giảng dạy, viết giáo trình, hướng dẫn cao học, NCS cho khoa Lưu trữ học của trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn thuộc ĐHQG Hà nội. Ông cũng thường xuyên tham gia giảng dạy, bồi dưỡng cán bộ ở nhiều trường tại nhiều địa phương như: Trường Cán bộ Bộ Nội Vụ (Bộ KH & ĐT), ĐH Văn Hóa, ĐH Nội Vụ; Bảo hiểm Xã hội Việt Nam…Suốt mấy chục năm làm nghề giáo, cho đến nay dấu chân ông đã in khắp mọi miền đất nước, từ đồng bằng lên miền núi, từ thành phố đến các tỉnh thành xa xôi ở cả hai miền đất nước để tham gia nghiên cứu và giảng dạy về lưu trữ học, văn bản học, nhất là về hành chính và quản lý nhà nước. Mãi đến những năm gần đây, sau khi đã nghỉ hưu hàng chục năm, ông vẫn rong ruổi trên nhiều chặng đường của đất nước khi có yêu cầu của các địa phương…
Ghi nhận những đóng góp, cống hiến đáng trân trọng xuyên suốt chặng đường sự nghiệp vẻ vang đã qua, GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm đã vinh dự được Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các Bộ, Ban ngành trao tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý như: Phó Giáo sư năm 1991, Giáo sư năm 2006 và vinh dự được nhận nhiều phần thưởng cao quý: hai lần được trao tặng Huân chương Lao động, danh hiệu NGƯT năm 1990, danh hiệu NGND năm 2010. Nhiều năm liền, ông được công nhận là Giáo viên dạy giỏi, CSTĐ; Bằng khen của Bộ Nội Vụ, của Thủ tướng Chính Phủ, bằng Lao động Sáng tạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam, Huy chương Vì Sự nghiệp Giáo dục…
