Sau tuần trà, anh đưa tôi tập bản thảo dầy cộp và nói: Tôi tính in tập này ông ạ. Tôi bảo: Xin chúc mừng ông. Tốc độ ra sách của ông thế là hơi bị “đậm đặc” đấy nhỉ. Cả tập này nữa là 10 tập rồi. Xin bái phục! Bái phục! Anh cười cười: Tôi tính tập hợp những bài viết tôi tâm đắc trên chặng đường làm báo, cũng là để lưu lại kỷ niệm của một thời rong ruổi nghề viết thôi ông ạ.
Nhà báo Nguyễn Anh Bình trong một lần tác nghiệp
Nguyễn Anh Bình tuổi Đinh Dậu. Cũng thuộc hệ “trai Đinh, Nhâm, Quý” đấy. Anh sinh ra và lớn lên ở miền quê cửa ngõ phía Bắc của thành phố Hà Tĩnh, thủ phủ một tỉnh trước kia đã từng bị xếp trong Top nghèo của đất nước. Từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, anh đã nuôi ước mơ trở thành nhà báo, để được đi nhiều, được viết nhiều về quê hương, đất nước, về con người Việt Nam… Năm 1982, ước mơ của anh chính thức trở thành hiện thực. Vừa làm cán bộ tuyên giáo công đoàn Lâm trường Hương Sơn, anh vừa viết tin, bài, thành cộng tác viên cho các báo, Lao Động, Tiền Phong, Đại Đoàn Kết, Nghệ Tĩnh,… Năm 1991, ngay sau chia tách tỉnh, anh về công tác tại Văn phòng Hội Nhà báo tỉnh Hà Tĩnh. Cuối năm 1993, đầu năm 1994, anh làm phóng viên của báo Hà Tĩnh. Năm 2004 anh chuyển ra làm báo Nông nghiệp Việt Nam, giữ trọng trách Bí thư chi bộ, Phó trưởng Văn phòng đại diện Bắc Trung bộ của báo Nông nghiệp Việt Nam,… Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, anh được nhận Kỷ niệm chương 30 năm vì sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam, được trao 3 giải thưởng báo chí viết về đề tài Nông nghiệp - Nông dân - Nông thôn do báo Nhân Dân tổ chức, cùng nhiều giải thưởng báo chí hàng năm trong và ngoài tỉnh, của các ngành Trung ương... Anh được Đại tướng Tô Lâm tặng kỷ niệm chương Vì an ninh Tổ Quốc, được Trung tướng Võ Trọng Việt - Tư lệnh Bộ đội biên phòng tặng kỷ niệm chương Vì chủ quyền an ninh biên giới, Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 2 lần được chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp trang trại nông nghiệp Việt Nam Nguyễn Duy Linh tặng bằng khen, nhiều bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh qua các thời kỳ, Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang, Kỷ niệm chương Thanh niên xung phong, Kỷ niệm chương vì sự nghiệp Công đoàn Việt Nam, nhiều năm là Chiến sỹ thi đua cấp cơ sở thuộc Hội Nhà báo tỉnh Hà Tĩnh,… cũng trong tháng 5 năm 2025 này anh vinh dự được nhận huy hiệu 40 năm tuổi Đảng nhân kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam. Một bề dày thành tích rất đáng trân trọng!
Nhà báo Anh Bình sau 34 năm thăm lại đồng bào dân tộc ở bản Rào Tre, thăm hỏi và tặng quà cho đồng bào
Nghề báo tạo cho anh cơ hội được đi nhiều, viết nhiều, đúng như mơ ước của anh thuở thiếu thời. Từ cao nguyên cực Bắc hùng vĩ của Tổ quốc đến Tây Nguyên đại ngàn bao la nắng gió, đến đất mũi Cà Mau bát ngát một vùng châu thổ đồng bằng sông Cửu Long,… Nhiều mảng đề tài kinh tế, xã hội đã đi vào những trang viết của Nguyễn Anh Bình, nhưng đề tài mà anh luôn đau đáu, luôn phải lao tâm khổ tứ chính là đề tài về nông nghiệp - nông dân - nông thôn. Hình ảnh những cánh đồng quê một màu xanh no ấm, khi mùa về lúa vàng trĩu hạt sây bông, những luỹ tre xanh xào xạc cánh cò, những con đường làng uốn lượn quanh quanh luôn thường trực trong tiềm thức Nguyễn Anh Bình. Nhiều bài báo của anh về đề tài này đã có được dư luận, có được tiếng vang trong báo giới. Bạn bè đồng nghiệp thường gọi anh là “Nhà báo của nông nghiệp, nông dân”. Khi có phong trào xây dựng Nông thôn mới, họ lại phong cho anh cái danh hiệu “Nhà báo Nông thôn mới”. Anh bảo: Thế là vui, là sướng nhất đấy bạn ạ. Lại nụ cười hiền khô quen thuộc, nụ cười rất Nguyễn Anh Bình,…
Mảng đề tài về nông nghiệp nông thôn là mảnh đất “đắc địa” đối với Nguyễn Anh Bình. Những bài báo về đề tài này đã làm nên thương hiệu Nguyễn Anh Bình.
Những mỹ từ “Nhà báo của Nông nghiệp nông dân”, “Nhà báo Nông thôn mới” tuy chỉ là câu nói vui của bạn bè, nhất là những khi trà dư tửu hậu, nhưng cũng nói lên phần nào những cống hiến của nhà báo Nguyễn Anh Bình cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam, cho công cuộc thực hiện chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới. Một mình trên “con ngựa chiến”, cứ ngày ngày rong ruổi trên những cung đường miền Trung, từ Hà Tĩnh quê anh, đến Quảng Bình, Vũng Chùa đảo Yến, rồi Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Tây Nguyên đất đỏ ba zan… Đó là loạt bài “Chuyện nhà khoa học chân đất trên đỉnh Dó Trầm”, “Cuộc cách mạng Tam nông toàn dân xuống đồng”, “Bản Ta Leng giữa những ngày tháng ba”, “Cao su Mang Yang 5 năm liên tiếp cán đích sớm”, “Cây cao su vùng Bắc Trung bộ”, “Lên Khe Sanh thưởng thức cà phê OCOP 4 sao nức tiếng”,… Hà Tĩnh là một trong số ít tỉnh bắt đầu thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới từ khá sớm (những năm 2005 - 2008). Phong trào Nhà nhà làm Nông thôn mới, Người người làm Nông thôn mới lan toả rất nhanh trong toàn tỉnh. Bài báo của Nguyễn Anh Bình “Hàng ngàn hộ dân hiến đất mở đường” đã có tiếng vang rất lớn. Nhà văn Vũ Hữu Sự sau khi đọc bài báo đã thốt lên lời khâm phục, cảm phục tấm lòng nghĩa hiệp của người Hà Tĩnh. Nguyễn Anh Bình khá tâm đắc với bài viết “Người say mê làm Nông thôn mới”. Đó là câu chuyện cảm động về đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Võ Kim Cự, vì một Hà Tĩnh phát triển toàn diện, bền vững đã say mê làm việc không biết có ngày nghỉ Thứ bảy, Chủ nhật, thường xuyên xuống tận thôn, xã kiểm tra đôn đốc việc thực hiện các tiêu chí xây dựng Nông thôn mới; nơi nào còn khó khăn vướng mắc, ông động viên kịp thời, đưa ra các giải pháp cụ thể để tháo gỡ. Hay bài báo “Giữ hồn quê khi xây dựng Nông thôn mới” viết về xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ cũng được dư luận quan tâm, đánh giá cao. Bài báo “Xã Nông thôn mới giữa lòng thành phố” là món quà ý nghĩa anh dành tặng cho quê hương anh.
Những bài báo của Nguyễn Anh Bình đã góp phần không nhỏ cho việc quảng bá các thương hiệu đặc sản Hà Tĩnh, quảng bá cho du lịch Hà Tĩnh như “Cu đơ Phong Nga xứng danh đặc sản OCOP 4 sao của Hà Tĩnh, “FORMOSA Hà Tĩnh khẳng định vai trò và trách nhiệm từ một dự án FDI”, “Cây thị ngàn năm tuổi - chứng tích cứu vua Lê Lợi”,…
Hơn 80 bài báo chọn lọc trên chặng đường Đi và Viết được anh tập hợp trong tập sách này. Chỉ cần lướt qua những cái Title (tựa đề) thôi là đã thấy sức đi đáng nể của anh. “Trường Sơn nơi tôi trở lại”, “Người chinh phục bản Rào Tre”, “Bản Ta Leng giữa những ngày tháng ba”, “Quảng Trị- xuân mới niềm tin và khát vọng”, “Cao su Chư Păh- đơn vị phát triển toàn diện, bền vững của ngành cao su Việt Nam”, “Thoọng Pẹ vào xuân”, “Trở lại Pakse”, “Truyện cổ tích cây cao su ở miền Tây Bắc”, “Chuyện voi rừng Vũ Quang ra thăm bản”… Anh dành nhiều tâm huyết, bút lực cho Hà Tĩnh quê hương anh. Đó là kỷ niệm trên chuyến xe đêm giao thừa cùng được tháp tùng đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ Đặng Duy Báu và các đồng chí lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh đi thăm, chúc Tết cán bộ chiến sỹ, nhân dân địa phương, là cuộc trò chuyện với đồng chí Trần Quốc Thại- nguyên Bí thư Tỉnh uỷ Hà Tĩnh về ký ức 30 năm tái lập tỉnh; một chuyến đi khảo sát vùng hồ thuỷ lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang cùng đồng chí thứ trưởng bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phạm Hồng Giang; hay một đêm thức trắng với cán bộ chiến sỹ bộ đội biên phòng nơi của khẩu quốc tế cầu treo Hương Sơn thời Covid-19; là câu chuyện nhiều nước mắt về một gia đình gần nửa thế kỷ làm nghề vớt xác người trên sông Bến Thuỷ; là loạt bài đầy ám ảnh về trận lũ kinh hoàng tháng 10 năm 2010 đã cướp đi gần trăm sinh mạng và tài sản của nhiều người dân ở các huyện Hương Khê, thành phố Hà Tĩnh, huyện Thạch Hà, huyện Cẩm Xuyên; Nghi Xuân là kỷ niệm đáng nhớ về chuyến ngược rừng bằng chiếc xe đạp cà tàng không có cả 2 pedal, chỉ còn trơ 2 cái “bút chì” nhọn hoắt, xích líp rệu rã, lốp phải lấy dây mây chằng buộc để gia cố thêm cho chuyến ngược ngàn, anh vẫn đạp xe ròng rã hơn một ngày đường rừng mới đến nơi, để viết được loạt bài về một bộ tộc người đang sống bơ vơ du canh du cư, hoang dã nguyên sơ giữa núi rừng Hương Khê; là nỗi day dứt về việc một bà mẹ ở huyện Cẩm Xuyên có 3 con, 1 cháu là liệt sỹ trong 2 cuộc kháng chiến, cho đến khi mẹ nhắm mắt xuôi tay vẫn không được phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng,…
10 tập sách do nhà báo Anh Bình xuất bản trong suốt cuộc đời làm báo của mình
Nguyễn Anh Bình có nhiều bài báo mang tính phát hiện cao. Với anh làm báo không chỉ là đơn thuần phản ánh sự vụ, sự việc. Bên cạnh việc động viên cổ vũ kịp thời, góp phần biểu dương người tốt việc tốt, ca ngợi cái hay cái đẹp, nhà báo còn phải nhìn thấy được những tiêu cực, hạn chế, những mặt trái còn ẩn khuất đâu đó cần phải được tháo gỡ, giải quyết. Tôi thích những bài báo như vậy. Có thể kể đến “26 năm đi gõ cửa xin được đặt tên gọi”, phóng sự dài kỳ “Có một bộ tộc đang sống bơ vơ giữa núi rừng Hương Khê”, “Người chinh phục bản Rào Tre”, “Nỡ nào đang tâm để mẹ ra đi như thế”, “Làng vắng đàn ông”, “Lâm tặc làm cỏ đại ngàn”, “Người vớt xác trên sông Bến Thuỷ”,… Loạt bài báo “Có một bộ tộc đang sống bơ vơ giữa núi rừng Hương Khê” sau khi được báo Hà Tĩnh và báo Nhân dân đăng tải, đồng chí Nông Đức Mạnh lúc đó là Chủ tịch Quốc hội đã cho mời nhà báo Nguyễn Anh Bình ra Văn phòng Quốc hội tại 37 Hùng Vương, Hà Nội để gặp gỡ, ghi nhận và động viên. Với anh, đây là một kỷ niệm không bao giờ có thể quên trong cuộc đời làm báo. Những bài báo viết về người gần nửa thế kỷ làm nghề vớt xác trên sông Bến Thuỷ không tính toán thiệt hơn chuyện thù lao công sá, cả gia đình đông đúc cả chục người vẫn ở mấy gian lều dựng tạm bợ bên bờ sông Lam, hay chuyện bà mẹ Nguyễn Thị Nghiệm quê ở huyện Cẩm Xuyên có 3 con và 1 cháu là liệt sỹ, trước khi nhắm mắt vẫn đau đáu mơ về tấm thẻ phong tặng danh hiệu cao quý Mẹ Việt Nam anh hùng, trước khi trút hơi thở cuối cùng đứa cháu đưa tấm thẻ màu hồng đó là tấm thẻ của Hội người cao tuổi… loạt bài viết này đăng trên báo Hà Tĩnh đã lấy đi bao nước mắt của nhiều bạn đọc.
Trong hành trình làm báo, Nguyễn Anh Bình rất nặng tình nặng nghĩa với ngành cao su Việt Nam. Năm 2023 anh đã in tập sách “Cây cao su xanh mãi với thời gian”, được các đồng chí lãnh đạo, cán bộ công nhân viên ngành cao su cùng bạn bè đồng nghiệp đánh giá cao. Ngành cao su, cây cao su là một đề tài đang còn ít được khai thác. Đó là những bài báo “Góc nhìn thẳng với cây cao su”, “Cao su Chư Păh- đơn vị phát triển toàn diện của ngành cao su Việt Nam”, “Sức sống cây cao su vùng Tây Bắc”, “Cao su Mang Yang 5 năm liên tiếp cán đích sớm”, “Trở lại Pakse”, “Chuyện cổ tích cây cao su ở miền Tây Bắc”, … Không ít người nhầm tưởng rằng cây cao su là cây độc hại hơn các cây khác. Nguyễn Anh Bình góp phần không nhỏ trong việc định hướng dư luận. Anh khẳng định: Cây cao su không hề độc hại, không hề làm phát thải hiệu ứng nhà kính. Hãy đừng xem cây cao su như một kẻ tội đồ. Cao su là cây đa mục đích, cây công nghiệp dài ngày, là cây rừng phòng hộ đem lại hiệu quả kinh tế cao. Đến thời điểm này, về mặt kinh tế xã hội, chưa có cây gì bằng cây cao su.
Nhà báo Nguyễn Anh Bình vinh dự được Tạp chí Việt Nam Hội nhập trao tặng khen thưởng: Tác giả - Tác phẩm báo chí tiêu biểu với chùm bài viết Mô hình hay Kinh nghiệm quý trong hành trình phát triển và hội nhập của đất nước đã đăng trên các số tạp chí giai đoạn 2022-2025 nhân Kỷ niệm 100 năm Ngày báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/2025)
Ở cái tuổi mà nhiều người đã an bài với thú điền viên, chim cá lá hoa thì Nguyễn Anh Bình vẫn miệt mài trên những chặng hành trình Đi và Viết. Tôi chợt nhớ đến một bài hát thời Liên Xô cũ trước đây:“Còn chân còn nhịp bước còn tiến lên/ Còn đôi mắt sáng ta đâu chịu hèn/ Ngực còn đập theo tiếng nhịp sống chung/ Bền gan ta còn đi tới cùng”. Vâng, hành trình của Nguyễn Anh Bình - hành trình hướng tới Chân - Thiện - Mỹ vẫn đang thênh thang phía trước. Với tôi, anh là một nhà báo có đủ cả Tầm và Tâm. Đi nhiều, viết khoẻ, viết chắc tay, luôn tạo dựng được thương hiệu riêng cho mình, tạo dựng được niềm tin trong lãnh đạo và đồng nghiệp, trong quần chúng nhân dân, cái tâm luôn trong sáng“như ánh trăng đêm rằm”… Đó là những tố chất luôn có trong con người Nguyễn Anh Bình. Hy vọng tập sách thứ 10 của anh sẽ nhanh chóng đến tay bạn đọc và những người hằng trân quý, yêu mến anh (tất nhiên trong đó có cả tôi nữa).
TP. Hồ Chí Minh, tháng Giêng năm Ất Tỵ
Nhà báo Tiến Quang
