Sự tương đồng về khát vọng phát triển, cùng lợi ích song trùng trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại và văn hóa, đang mở ra cơ hội để hai quốc gia nâng tầm quan hệ, hướng tới một hành lang hợp tác bền vững và hiệu quả.
Khái quát
về Cộng hòa Colombia
***
Colombia, tên chính thức là Cộng hòa Colombia, nằm ở cực bắc của Nam Mỹ, tiếp giáp Venezuela và Brazil ở phía đông, Peru và Ecuador ở phía nam, Panama ở phía tây bắc, biển Caribe ở phía bắc và biển Thái Bình Dương ở phía tây. Vị trí địa lý đặc thù này giúp Colombia trở thành cầu nối chiến lược giữa Trung Mỹ và Nam Mỹ, đồng thời mở ra cửa ngõ giao thương quan trọng ra cả Thái Bình Dương và Đại Tây Dương. Với diện tích rộng lớn, Colombia là quốc gia lớn thứ tư tại Nam Mỹ và được xếp vào nhóm các quốc gia đa dạng sinh học hàng đầu thế giới.
Văn hóa Colombia là sự giao thoa đặc sắc giữa di sản bản địa, ảnh hưởng Tây Ban Nha và yếu tố châu Phi, tạo nên một bản sắc đa dạng và sống động. Âm nhạc, lễ hội và văn học –trong số đó là các tác phẩm của nhà văn Gabriel García Márquez – đã góp phần đưa hình ảnh Colombia lan tỏa mạnh mẽ ra thế giới. Với lợi thế địa – chiến lược, nền kinh tế đa dạng và vai trò tích cực trong các thể chế đa phương như Liên hợp quốc, WTO, OECD, OAS, Liên minh Thái Bình Dương và Cộng đồng Andes, Colombia đang từng bước củng cố vị thế là một đối tác quan trọng, không chỉ trong khu vực Mỹ Latinh mà còn trên trường quốc tế.
Lịch sử hình thành
và nền tảng ngoại giao
giữa Việt Nam và Colombia
***
Dù cách nhau nửa vòng trái đất, Việt Nam – một quốc gia năng động, hội nhập sâu rộng tại khu vực Đông Nam Á, và nước Cộng hòa Colombia – cửa ngõ giàu tiềm năng ở cực Bắc Nam Mỹ – tưởng chừng xa cách về địa lý nhưng lại được kết nối bởi những giá trị chung: khát vọng hòa bình, tinh thần độc lập và khát vọng phát triển bền vững. Trải qua hơn bốn thập kỷ kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao (1979), hai quốc gia đã vun đắp một mối quan hệ hữu nghị ổn định, tin cậy, từng bước mở rộng hợp tác từ chính trị – ngoại giao, kinh tế – thương mại, đến khoa học, giáo dục và văn hóa.
Những năm gần đây, quan hệ song phương được nâng tầm bằng hàng loạt dấu ấn hợp tác có chiều sâu và thực chất. Lễ ký Bản ghi nhớ về hợp tác thương mại, đầu tư và công nghiệp cùng Kỳ họp lần thứ nhất Ủy ban hỗn hợp kinh tế Việt Nam - Colombia diễn ra tại thủ đô Bogota (9/2023) đã mở ra hành lang mới cho hợp tác song phương, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế - thương mại. Tháng 11/2024, đoàn nghiên cứu AGROSAVIA của Colombia có chuyến công tác tại Việt Nam, tạo động lực đột phá cho hợp tác nông nghiệp, nhất là trong canh tác lúa và cây điều. Tiếp đó, bên lề Hội nghị P4G tại Hà Nội (4/2025), các cuộc tiếp xúc cấp cao đã khẳng định quyết tâm của hai nước trong thúc đẩy chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo và ứng phó biến đổi khí hậu…
Chuỗi sự kiện ấy không chỉ minh chứng cho mối quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa Việt Nam và Colombia, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược chung: đưa quan hệ song phương vượt qua phạm vi ngoại giao truyền thống, hướng tới hợp tác toàn diện và cùng đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và thịnh vượng của hai khu vực ASEAN và Mỹ Latinh.
Hợp tác
chính trị – ngoại giao
***
Trong thời gian qua, bên cạnh các chuyến thăm và tham vấn chính trị thường xuyên, các hoạt động ngoại giao văn hóa cũng góp phần làm sâu sắc thêm quan hệ song phương. Mới đây, tại Hà Nội, Đại sứ quán Colombia tại Việt Nam đã tổ chức trọng thể lễ kỷ niệm 215 năm Ngày Độc lập nước Cộng hòa Colombia (1810 - 2025). Phát biểu tại sự kiện, Đại sứ Colombia, bà Camila María Polo Flórez nhấn mạnh sự đa dạng và tầm quan trọng của việc xây dựng một xã hội gắn kết, hòa hợp trong khác biệt, đồng thời tôn vinh những phẩm chất tiêu biểu của người Colombia như giàu bản sắc, sáng tạo, thân thiện và hào phóng.
Đại sứ Polo Flórez cũng khẳng định các nguyên tắc nền tảng trong chính sách đối ngoại của Colombia: Ủng hộ chủ nghĩa đa phương, đối thoại và hợp tác, bảo vệ dân chủ, nhân quyền và chủ quyền các dân tộc, cũng như chung tay đối phó với các thách thức toàn cầu, từ khủng hoảng kinh tế và môi trường đến xung đột và chiến tranh. Trên tinh thần đó, Đại sứ nhấn mạnh Việt Nam không chỉ là đối tác quan trọng tại châu Á, mà còn là người bạn cùng chia sẻ cam kết trong việc đạt được Mục tiêu phát triển bền vững, tinh thần tôn trọng lẫn nhau và khát vọng hòa bình lâu dài.
Quan hệ chính trị – ngoại giao giữa Việt Nam và Colombia được xây dựng trên nền tảng tin cậy, tôn trọng lẫn nhau và cùng chia sẻ các giá trị về hòa bình, công bằng, phát triển bền vững. Hai nước đã duy trì cơ chế đối thoại, tham vấn chính trị định kỳ giữa Bộ Ngoại giao hai nước, qua đó trao đổi thẳng thắn và cởi mở về các vấn đề song phương cũng như các thách thức toàn cầu. Việt Nam và Colombia thường xuyên phối hợp lập trường tại Liên Hợp Quốc, ủng hộ lẫn nhau trong các ứng cử vào các cơ quan trực thuộc của LHQ như Hội đồng Nhân quyền, Ủy ban Luật pháp Quốc tế, đồng thời tích cực trao đổi thông tin trong khuôn khổ các diễn đàn đa phương khác mà hai bên tham gia.
Bên cạnh đó, trong vấn đề biến đổi khí hậu, cả hai quốc gia đều là thành viên của Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (UNFCCC) và đã cam kết thực hiện Thỏa thuận Paris. Colombia đánh giá cao các sáng kiến của Việt Nam về tăng trưởng xanh và giảm phát thải ròng (Net Zero) vào năm 2050, coi đây là cơ sở để hợp tác chia sẻ kinh nghiệm trong bảo tồn rừng nhiệt đới và quản lý nguồn nước – những lĩnh vực mà cả hai đều có lợi thế. Song song đó, ngoại giao nhân dân và ngoại giao văn hóa cũng được đẩy mạnh, thông qua các chương trình giao lưu nghị viện, hợp tác giữa hội hữu nghị hai nước, cũng như các hoạt động nghệ thuật, triển lãm ảnh…. Đã góp phần tăng cường sự hiểu biết và gắn kết giữa nhân dân hai nước.
Hợp tác kinh tế
- thương mại - đầu tư
***
Kinh tế – Thương mại được xem là trụ cột quan trọng trong quan hệ song phương. Kim ngạch thương mại hai chiều đã có những bước tăng trưởng tích cực, từ mức chưa đầy 300 triệu USD năm 2015 lên gần 800 triệu USD năm 2023, bất chấp bối cảnh thương mại toàn cầu biến động. Việt Nam xuất khẩu sang Colombia các mặt hàng như điện thoại và linh kiện, giày dép, dệt may, nông sản chế biến; trong khi nhập khẩu chủ yếu là than đá, cà phê, bông, và một số sản phẩm hóa chất.
Một dấu mốc đáng chú ý là Lễ ký Bản ghi nhớ hợp tác thương mại ngày 27/9/2023 tại Bogota giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Thương mại, Công nghiệp và Du lịch Colombia. Văn kiện này đặt nền tảng để hai nước mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng như nông sản (gạo, thủy sản, trái cây nhiệt đới), dệt may (kết nối chuỗi cung ứng sợi – vải – may), năng lượng tái tạo (đặc biệt là điện gió và điện mặt trời) và logistics (tận dụng cảng biển Caribe và Thái Bình Dương của Colombia để tiếp cận thị trường Mỹ Latinh và Bắc Mỹ).
Về lợi thế địa lý, Việt Nam nằm ở trung tâm Đông Nam Á, cửa ngõ vào thị trường ASEAN với hơn 650 triệu dân; trong khi Colombia là nền kinh tế lớn thứ 4 tại Mỹ Latinh, là thành viên Liên minh Thái Bình Dương, có vị trí chiến lược kết nối cả hai đại dương. Điều này giúp hai nước bổ trợ nhau trong chuỗi cung ứng toàn cầu và mở rộng mạng lưới xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống.
Hợp tác văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ
***
Các hoạt động giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và Colombia ngày càng đa dạng và giàu bản sắc. Việt Nam đã tổ chức “ Tuần lễ phim và ẩm thực Việt Nam” tại Bogota, giới thiệu những tác phẩm điện ảnh và món ăn truyền thống như phở, nem, bánh mì… Ngược lại, khán giả Việt Nam cũng được thưởng thức “ Lễ hội phim Colombia” với những bộ phim đoạt giải quốc tế, cùng các buổi trình diễn âm nhạc cumbia và vallenato.
Trong lĩnh vực giáo dục, hai bên đã triển khai chương trình trao đổi học bổng dành cho sinh viên, nghiên cứu sinh và cán bộ trẻ. Một số trường đại học Việt Nam như Đại học Hà Nội, Đại học Ngoại thương đã ký kết thỏa thuận hợp tác đào tạo và nghiên cứu với các trường đại học Colombia. Ngoài ra, Việt Nam và Colombia còn có tiềm năng lớn trong hợp tác nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao (giống cây trồng chịu hạn, công nghệ chế biến cà phê), y tế (trao đổi kỹ thuật phẫu thuật nội soi, telemedicine), và năng lượng tái tạo.
Lãnh đạo Tạp chí Hội nhập Việt Nam và Đại sứ Colombia Camila María Polo Flórez tại lễ kỷ niệm 215 năm Ngày Độc lập Cộng hòa Colombia (1810–2025)
Triển vọng
và định hướng tương lai
***
Trong bối cảnh dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu và xu thế liên kết liên khu vực ngày càng rõ nét, Việt Nam và Colombia đang đứng trước những cơ hội mang tính chiến lược để đưa hợp tác song phương lên tầm cao mới. Không chỉ giới hạn trong khuôn khổ quan hệ hai nước, tiềm năng hợp tác còn mở rộng ra môi trường đa phương, đặc biệt trong ASEAN và Liên minh Thái Bình Dương – hai cơ chế kinh tế khu vực năng động bậc nhất hiện nay.
Một trong những định hướng quan trọng là nâng cấp cơ chế đối thoại chính trị – kinh tế lên cấp cao hơn, tạo kênh trao đổi thường xuyên giữa lãnh đạo và cơ quan chuyên môn hai nước. Trên nền tảng đó, hai bên có thể đẩy nhanh đàm phán và ký kết các hiệp định thương mại ưu đãi, từ đó cắt giảm thuế quan, đơn giản hóa thủ tục hải quan và tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, việc Việt Nam ký EVFTA với Liên minh châu Âu hay CPTPP với nhiều quốc gia Mỹ Latinh đã tạo cú hích lớn cho thương mại; một hiệp định tương tự với Colombia hoàn toàn có thể mang lại hiệu ứng tích cực như vậy. Bên cạnh đó, hai nước cũng có thể thúc đẩy hợp tác ba bên với sự tham gia của các đối tác quốc tế, đặc biệt trong các lĩnh vực có tính bền vững cao như năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn, và an ninh lương thực. Colombia - quốc gia giàu tiềm năng về năng lượng gió, mặt trời và thủy điện - kết hợp với kinh nghiệm của Việt Nam trong phát triển năng lượng sạch sẽ tạo nên những dự án mẫu mực cho hợp tác xanh. Trong lĩnh vực nông nghiệp, Colombia có thể chia sẻ kỹ thuật trồng cà phê Arabica nổi tiếng thế giới, trong khi Việt Nam hỗ trợ công nghệ chế biến và mở rộng thị trường tại châu Á…
Với những bước đi này, quan hệ Việt Nam - Colombia có triển vọng trở thành một hình mẫu hợp tác toàn diện giữa các quốc gia thuộc phương Nam, dựa trên nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng chủ quyền, cùng chia sẻ lợi ích và hỗ trợ nhau vượt qua thách thức chung như biến đổi khí hậu, suy thoái kinh tế hay bất ổn chuỗi cung ứng. Đây không chỉ là sự kết nối giữa hai nền kinh tế đang phát triển, mà còn là thông điệp mạnh mẽ về vai trò ngày càng lớn của các nước Nam bán cầu trong định hình cục diện kinh tế toàn cầu.
