Ảnh minh họa - TL
Trong nhiều năm liên tục, VUSTA là 1 trong 10 cơ quan chủ quản phê duyệt và tiếp nhận số lượng viện trợ lớn nhất cả nước. Tuy nhiên, trong các năm 2023, 2024, số lượng các dự án được phê duyệt đã giảm đáng kể. Theo báo cáo từ VUSTA, năm 2024, trong số 12 khoản viện trợ được phê duyệt, có 03 khoản viện trợ có giá trị trên 1.000.000 USD, trong khi đó có 01 khoản viện trợ có giá trị rất nhỏ: 20.000 USD. Đa số dự án có thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, số ít dự án có thời gian 3-4 năm. Các dự án có quy mô nhỏ, các hoạt động cơ bản được xây dựng ngay từ khi chuẩn bị văn kiện, do vậy tiến độ thực hiện các dự án tương đối đảm bảo theo đúng kế hoạch đã xây dựng. Trong số 32 dự án đang triển khai, có 27 dự án được xếp loại khá và tốt khi đạt tiến độ giải ngân trên 80%.
Trong năm 2024, Liên hiệp Hội Việt Nam đã tổ chức 03 đoàn giám sát liên ngành kiểm tra công tác triển khai các dự án viện trợ của 05 đơn vị Chủ dự án. Đoàn công tác liên ngành có sự tham gia của các Bộ/ngành liên quan: Ban Đối ngoại Trung ương Đảng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao. Từ đó, chia sẻ thông tin và cập nhật tình hình triển khai các khoản viện trợ do các tổ chức trực thuộc triển khai tới các Bộ, ngành; khuyến nghị và đề xuất cụ thể tới các đơn vị Chủ dự án nhằm nâng cao hiệu quả triển khai và đảm bảo tính an ninh, chính trị của dự án.
Từ góc độ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước các nguồn viện trợ tại cơ quan chủ quản, VUSTA đã hoàn thiện hệ thống các quy định quản lý chu trình dự án, từ khâu xây dựng hồ sơ, thẩm định, phê duyệt tới quản lý tài chính vốn viện trợ, kết thúc dự án.
Trong 3 năm gần đây, VUSTA đã có nhiều tiến bộ trong công tác thực hiện chế độ báo cáo theo quy định, thường xuyên được Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa vào danh sách các cơ quan tuân thủ chế độ báo cáo để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Để đạt được những thành tựu này, có thể thấy VUSTA đã phối hợp rất chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước về viện trợ. Đồng thời, trong thời gian vừa qua, các cơ quan cũng đã có những trao đổi tận tình, kết hợp chặt chẽ với VUSTA trong từng nội dung liên quan. Cụ thể:
Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước đây, nay là Bộ Tài chính: công tác hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm và phối hợp tổ chức các khóa tập huấn nâng cao năng lực cho các đơn vị trực thuộc trong công tác tiếp nhận, sử dụng và quản lý các khoản viện trợ nước ngoài và nâng cao năng lực cho Cơ quan Trung ương VUSTA trong việc triển khai giám sát, đánh giá các dự án viện trợ.
- Bộ Tài chính: hướng dẫn, quản lý tài chính các dự án, tích cực phối hợp trong việc thẩm định cơ chế quản lý tài chính của dự án, quyết toán nguồn viện trợ.
- Tham gia các Đoàn công tác liên ngành giám sát việc triển khai các dự án viện trợ nước ngoài do các đơn vị trực thuộc tiếp nhận và triển kha.
Bên cạnh đó, cũng còn một số nội dung còn tiếp tục cần phải tiếp tục đẩy mạnh, hoàn thiện như:
- Công tác trao đổi thông tin trước khi gửi hồ sơ tới các cơ quan.
- Công tác đôn đốc việc góp ý kiến cho hồ sơ các khoản viện trợ.
- Công tác hoàn thiện hồ sơ khoản viện trợ sau khi đã tổng hợp ý kiến góp ý.
- Công tác đôn đốc về chế độ báo cáo (bao gồm cả báo cáo tài chính).
Để thúc đẩy hơn nữa sự phối hợp chặt chẽ giữa VUSTA và các cơ quan quản lý nhà nước, một số đề xuất sau có thể được thực hiện:
- VUSTA cần xây dựng nền tảng số về các vấn đề vướng mắc, các nội dung cần lưu ý trong việc xây dựng các hồ sơ khoản viện trợ cũng như có thể kiến tạo một kênh trao đổi thông tin (đường dây nóng) để hỗ trợ các đơn vị với sự tham gia của các chuyên gia của các bộ, ngành.
- Đối với các cơ quan quản lý nhà nước, VUSTA cần tích cực hơn thông qua việc tổ chức các toạ đàm, các hội thảo, tập huấn hoặc chủ động trong báo cáo các vấn đề vướng mắc, tránh phát sinh vụ việc mới gửi xin ý kiến các cơ quan.
- VUSTA cần chủ động trong việc đề xuất các giải pháp về quản lý và sử dụng viện trợ không thuộc nguồn thu ngân sách nhà nước gửi tới các cơ quan quản lý nhà nước theo thẩm quyền, từ đó góp phần tham vấn chính sách phù hợp chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước./.
Nông Thị Hồng Hạnh
