Tầm quan trọng của ngoại giao công chúng trong chính sách đối ngoại
Tại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, ngoại giao công chúng đang ngày càng khẳng định vai trò then chốt trong việc nâng cao vị thế quốc gia và thúc đẩy hiệu quả chính sách đối ngoại đa phương, đa dạng của đất nước. Truyền thông quốc tế là công cụ chính để thực hiện ngoại giao công chúng hiệu quả. Thông qua các kênh truyền thông đa dạng như báo chí, truyền hình, mạng xã hội và các nền tảng số, truyền thông quốc tế giúp lan tỏa thông điệp đối ngoại đến công chúng toàn cầu. Vai trò của truyền thông đối ngoại đặc biệt quan trọng trong việc tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa Việt Nam và các đối tác, là lực lượng quan trọng trong công tác đối ngoại. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, ngoại giao công chúng đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao vị thế quốc gia, thúc đẩy hiệu quả chính sách đối ngoại và tạo dựng hình ảnh tích cực của đất nước. Truyền thông quốc tế, đặc biệt là các kênh như báo chí, truyền hình, mạng xã hội và các nền tảng số, là công cụ quan trọng để thực hiện ngoại giao công chúng. Thông qua đó, Việt Nam có thể lan tỏa thông điệp đối ngoại, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau với các đối tác quốc tế và củng cố quan hệ hợp tác.
Một hình ảnh quốc gia mạnh mẽ không chỉ giúp Việt Nam nâng cao vị thế và ảnh hưởng trên trường quốc tế mà còn tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư, phát triển du lịch và thúc đẩy hợp tác toàn diện. Thông qua truyền thông đối ngoại, Việt Nam định vị mình là một quốc gia hòa bình, ổn định và là đối tác tin cậy trong khu vực và trên thế giới. Đặc biệt, trong những bối cảnh như đại dịch COVID-19, việc truyền tải thông điệp đối ngoại mạnh mẽ và nhất quán trở nên quan trọng hơn bao giờ hết để thu hút sự quan tâm và thiện cảm của bạn bè quốc tế. Những nỗ lực ngoại giao công chúng của Việt Nam còn góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc, đồng thời giúp quốc tế hiểu đúng và đầy đủ hơn về chủ trương, đường lối phát triển đất nước cũng như chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ quốc tế mà Việt Nam đang theo đuổi.
Vai trò của truyền thông trong hỗ trợ ngoại giao công chúng
Truyền thông đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ và thúc đẩy ngoại giao công chúng thông qua việc lan tỏa các thông điệp đối ngoại của Việt Nam. Một chiến lược truyền thông đa kênh, kết hợp báo chí, truyền hình, Internet và mạng xã hội, giúp đảm bảo thông điệp đối ngoại của Việt Nam được truyền tải rộng rãi và hiệu quả đến công chúng trong nước và quốc tế. Báo chí và truyền hình đóng vai trò quan trọng trong việc đưa tin và phân tích các sự kiện đối ngoại quan trọng của Việt Nam. Các báo và kênh truyền hình có phiên bản tiếng nước ngoài như Việt Nam News, VnExpress International,... VTV4 và các phiên bản ngoại ngữ của Đài Tiếng nói Việt Nam đã đóng góp tích cực vào việc đưa thông tin về Việt Nam đến với độc giả và khán giả quốc tế.
Internet và mạng xã hội ngày càng trở thành kênh truyền thông quan trọng trong ngoại giao công chúng của Việt Nam. Thông qua các trang web chính thức, các tài khoản mạng xã hội của các cơ quan đại diện ngoại giao và các chiến dịch truyền thông số, Việt Nam có thể tiếp cận trực tiếp với công chúng quốc tế, đặc biệt là thế hệ trẻ, một cách nhanh chóng và hiệu quả. Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nhận thức quốc tế về Việt Nam thông qua việc truyền tải các thông điệp nhất quán và tổ chức các chiến dịch truyền thông lớn. Thông qua truyền thông, Việt Nam có thể chủ động xây dựng và định vị hình ảnh quốc gia theo cách mong muốn, cũng như phản bác kịp thời các thông tin sai lệch về Việt Nam trên truyền thông quốc tế. Các thông điệp đối ngoại chính của Việt Nam, như "Việt Nam - Đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế", "Việt Nam - Điểm đến đầu tư và du lịch hấp dẫn" và "Việt Nam - Đất nước hòa bình, ổn định và phát triển" đã được truyền tải nhất quán qua nhiều kênh truyền thông, góp phần tạo dựng hình ảnh tích cực của Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, khi các hoạt động ngoại giao trực tiếp bị hạn chế, truyền thông đã đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc duy trì kết nối và lan tỏa thông điệp đối ngoại của Việt Nam. Các hoạt động đối ngoại trực tuyến như hội nghị, hội thảo và các sự kiện văn hóa trực tuyến đã được tổ chức và truyền thông rộng rãi, đảm bảo tính liên tục và hiệu quả của ngoại giao công chúng trong thời kỳ khó khăn. Đặc biệt, cũng trong đại dịch, truyền thông đối ngoại đã tập trung lan tỏa thông điệp về một quốc gia minh bạch, an toàn khi kiểm soát hiệu quả dịch bệnh COVID-19. Việc triển khai các chiến dịch truyền thông như Chiến dịch 5K, Dự án âm nhạc "Ghen Cô vy" đã lan tỏa thông điệp không chỉ tới người dân trong nước mà cả bạn bè trên khắp thế giới. Đồng thời, truyền thông cũng đã góp phần lan tỏa thông điệp về một quốc gia với tinh thần đoàn kết, nhân văn, "không để ai bị bỏ lại phía sau", tạo nên ấn tượng mạnh mẽ đối với bạn bè quốc tế.
Sự kết hợp giữa ngoại giao công chúng và truyền thông
Sự kết hợp chặt chẽ giữa ngoại giao công chúng và truyền thông đã tạo nên những chiến dịch truyền thông đối ngoại hiệu quả, góp phần quan trọng vào việc nâng cao hình ảnh và khẳng định vai trò tích cực của Việt Nam trên các diễn đàn khu vực và toàn cầu. Minh chứng rõ nét là chiến dịch truyền thông thành công khi Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 với chủ đề "Gắn kết và Chủ động thích ứng" trong bối cảnh đại dịch COVID-19. Chiến dịch đã truyền tải mạnh mẽ thông điệp về một Việt Nam đoàn kết, trách nhiệm và sẵn sàng đối mặt với thách thức, qua đó khẳng định năng lực lãnh đạo của Việt Nam trong ASEAN. Tương tự, trong nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc 2020-2021, Việt Nam đã triển khai chiến dịch truyền thông toàn diện, quảng bá các hoạt động, sáng kiến và đóng góp vào việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương và luật pháp quốc tế.
Ngoài ra, Việt Nam còn có nhiều chiến dịch truyền thông đối ngoại ấn tượng khác tại các sự kiện quốc tế lớn như Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ hai tại Hà Nội, Hội nghị Diễn đàn Kinh tế Thế giới về ASEAN (WEF-ASEAN) 2018, Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) 2017, cùng nhiều sự kiện quan trọng khác. Các chiến dịch này đã góp phần xây dựng hình ảnh một Việt Nam hòa bình, ổn định, thân thiện và là đối tác tin cậy, có môi trường thuận lợi cho hợp tác và đầu tư quốc tế.
Các chiến lược truyền thông này không chỉ hỗ trợ mà còn định hướng và củng cố chính sách đối ngoại của Chính phủ Việt Nam. Truyền thông đối ngoại giúp giải thích, quảng bá và tạo sự ủng hộ cho các lập trường của Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời cung cấp thông tin phản hồi từ công chúng trong nước và quốc tế để điều chỉnh và hoàn thiện các chính sách này. Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch COVID-19, truyền thông đối ngoại đã đóng vai trò then chốt trong việc thông tin kịp thời về các chính sách và biện pháp phòng chống dịch của Việt Nam, cũng như thể hiện sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo Đảng, Nhà nước đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài tại Việt Nam, qua đó tạo dựng sự ủng hộ và hợp tác từ cộng đồng quốc tế.
Tính kịp thời và đúng thời điểm là yếu tố then chốt trong hoạt động truyền thông đối ngoại, nhất là khi các hoạt động ngoại giao đa phương không được tiến hành trực tiếp và việc tiếp cận của báo chí nước ngoài bị hạn chế. Việc cập nhật tin tức nhanh chóng về các sự kiện đa phương quan trọng do Việt Nam chủ trì đã bảo đảm tính thời sự và thu hút sự quan tâm của dư luận quốc tế. Bên cạnh đó, truyền thông còn đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá các chính sách kinh tế và đầu tư của Việt Nam, như cam kết cải thiện môi trường kinh doanh, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và thúc đẩy phát triển bền vững, góp phần thu hút sự quan tâm và tin tưởng của các nhà đầu tư nước ngoài.
Ngoại giao công chúng và truyền thông đối ngoại đóng vai trò ngày càng quan trọng trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Thông qua việc phát triển và tối ưu hóa các chiến lược truyền thông đối ngoại, Việt Nam có thể nâng cao hình ảnh quốc gia, thúc đẩy quan hệ đối tác quốc tế và giữ vững vị thế của mình trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng.
Dương Thị Xiêm
