Đại tá, DSCK II, TTƯT Trịnh Ngọc Trúc cũng là chủ nhiệm của nhiều công trình nghiên cứu thuốc y học cổ truyền khác đã được ứng dụng sâu rộng trong thực tiễn.
Đại tá, Dược sĩ Chuyên khoa II, Thầy thuốc Ưu tú Trịnh Ngọc Trúc và những danh hiệu, bằng khen ý nghĩa ghi nhận tâm huyết đóng góp của ông.
Đại tá, DSCK II, TTƯT Trịnh Ngọc Trúc sinh năm 1946 trong một gia đình đông con tại quê hương Yên Định, Thanh Hóa (cũ). Trải qua những khó khăn, thiếu thốn ngày thơ ấu, ông đã sớm nuôi dưỡng, tôi luyện cho mình một ý chí, nghị lực phấn đấu học tập không ngừng trong cuộc sống, trở thành người có ích cho cộng đồng xã hội.
Sau khi tốt nghiệp phổ thông, năm 1967, ông nhập ngũ và được cử đi học ngành Dược của ĐH Quân y (nay là Học viện Quân y). Ngay từ thời trẻ ông đã quan tâm đến Đông dược, bởi rất tâm đắc câu nói của Hải Thượng Lãn Ông: “Thuốc Nam Việt chữa người Nam Việt”. Ông nghĩ về mặt Tây y, ta chưa kịp các nước phát triển, trong khi đó Đông y là thuốc y học có truyền thống lâu đời. Nguồn dược liệu trong nước lại sẵn có, giá thành rẻ, như vậy sẽ đỡ tốn kém cho bệnh nhân, đặc biệt là những bệnh nhân nghèo. Với suy nghĩ đó, ông bắt đầu tìm tòi, học hỏi, nghiên cứu tài liệu về Đông y.
Nhớ lại thời điểm khi tốt nghiệp ĐH, cũng là lúc mà cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang trong giai đoạn cam go, ông được cử vào chiến trường Liên khu V ở miền Nam công tác. Những năm 1970, trong vai trò là Phụ trách Dược BV 16, ông luôn trăn trở làm sao để có đủ thuốc men cho anh em chiến sỹ, đồng đội. Từ đó, ông tự mày mò và động viên anh chị em đồng đội cùng vào rừng lăn lộn để tìm những cây thuốc về chữa các bệnh ngoài da cho các thương bệnh binh.
Một trong những vấn đề DS. Trịnh Ngọc Trúc đặc biệt quan tâm là tìm phương cách để chữa bệnh đau dạ dày, bệnh thường gặp trong nhân dân. Nhiều người nghèo mắc phải căn bệnh này khó có cơ hội được chữa lành vì kinh phí mua thuốc lớn. Từ thực trạng đó, ông đã dành nhiều tâm huyết tập trung theo đuổi đề tài: Nghiên cứu thuốc điều trị bệnh dạ dày. Trong thời gian làm việc tại BV 108, ông đã tự mày mò nghiên cứu thuốc chữa viêm loét dạ dày tá tràng bằng nguyên dược liệu sẵn có ở trong nước là Bình Vị Nam dưới dạng thuốc bột. Năm 1988, khi được bổ nhiệm làm Chủ nhiệm Khoa Dược BV 354, ông đã đề xuất Ban lãnh đạo BV tiếp tục nghiên cứu thuốc Bình Vị Nam với tính chất bài bản hơn: Nghiên cứu dưới dạng viên nén và đưa vào thử nghiệm chính thức trên lâm sàng. Bình Vị Nam có nghĩa là bình ổn dạ dày bằng thuốc nam. Thuốc có nguồn gốc từ các nguyên dược liệu sẵn có trong nước, kết hợp với phương pháp chế Minh phàn khoa học, bỏ những chất thô, chiết lấy tinh chất có hiệu quả điều trị cao nhất của dược liệu.
Qua nhiều nghiên cứu thực nghiệm, đến năm 1991, ông bắt đầu triển khai đề tài “Nghiên cứu bào chế viên Bình Vị Nam chữa viêm loét dạ dày hành tá tràng”, năm 1994 được cấp bằng sáng chế của Cục Sở hữu công nghiệp. Bình Vị Nam dùng nguyên liệu trong nước, dễ tìm kiếm như: minh phàn chế, cam thảo, mai mực… Trong báo cáo khoa học “Đánh giá tác dụng chữa viêm loét dạ dày hành tá tràng của viên nén Bình Vị Nam” của tác giả BS. Võ Minh Đạo và Lê Kinh Doanh nhận định: “ Viên nén Bình Vị Nam có tác dụng tốt trong việc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng”. Viên nén Bình Vị Nam được công nhận có hiệu quả trị liệu cao, đạt tới 81,8%. Qua nội soi, Bình Vị Nam có khả năng liền sẹo các ổn loét đường tiêu hóa, trong đó 66% sẹo liền hoàn toàn, 34% sẹo thu nhỏ rõ rệt. Thuốc vừa có tác dụng với bệnh nhân đa toan, vừa có tác dụng đối với các thể bệnh khác do được phối hợp và phát huy đồng tác dụng của các dược liệu có trong thành phần thuốc. Đặc biệt nếu việc sử dụng thuốc Tây y thường xảy ra các phản ứng phụ như mệt mỏi, chán ăn, mất ngủ, tiêu chảy… thì những hiện tượng này không thấy xảy ra đối với những bệnh nhân dùng Bình Vị Nam. Theo nhận xét của nhiều bệnh nhân đã dùng thuốc thì đây là một phương thuốc điều trị có hiệu quả, tiết kiệm chi phí điều trị. Nghiên cứu của Trung tâm kiểm nghiệm Dược Cục Quân y cho thấy: tác dụng chữa viêm loét dạ dày hành tá tràng của Bình Vị Nam là tác dụng tổng hợp, tác động lên nhiều phương diện khác nhau của triệu chứng bệnh. Khả năng giảm toan của Bình Vị Nam diễn ra từ từ, không gây đột biến quá mạnh như những thuốc cổ điển khác, hoạt chất chiết xuất từ dược liệu có trong thành phần công thức của bài thuốc vừa có tác dụng giảm đau, giải độc vừa có tác dụng an thần đã góp phần nâng cao hiệu quả trị liệu của thuốc. Tháng 2/1996, Hội đồng nghiệm thu Bộ Quốc phòng đưa Bình Vị Nam vào sản xuất ứng dụng, đến năm 1999, Bộ Y tế cho phép lưu hành trên toàn quốc.
Bình Vị Nam - sản phẩm chứa đựng nhiều tâm huyết, công sức của Đại tá, DSCK II. TTƯT Trịnh Ngọc Trúc
Suốt chiều dài sự nghiệp, TTƯT.DS Trịnh Ngọc Trúc luôn say mê, miệt mài với những công trình khoa học. Ông là tác giả của nhiều đề tài NCKH khác trong lĩnh vực y học cổ truyền đã được triển khai rộng rãi, trong đó có những bài thuốc hiệu quả tốt được HĐKH Bệnh viện và Tổng Cục hậu cần nghiệm thu, đưa vào ứng dụng lâm sàng có hiệu quả với người bệnh như: Thuốc chữa viêm đường tiết niệu, Cao trĩ Li-sô-ca, Thuốc Sinh Bạch Khởi chữa đái tháo đường tuýp II…
Năm 2005, sau gần 40 năm cống hiến trong quân đội, Đại tá, DSCK II.Trịnh Ngọc Trúc tuy đã nghỉ quản lý nhưng bằng tâm huyết, lòng yêu nghề hướng về cộng đồng đã mở Cơ sở Sản xuất thuốc YHCT – TNT để phục vụ nhân dân. Cơ sở Sản xuất Thuốc YHCT – TNT tại Đình Thôn – Mỹ Đình – Từ Liêm, Hà Nội. Từ khi đi vào hoạt động năm 2005 đến nay, cơ sở đã sản xuất được hàng chục triệu viên thuốc chất lượng tốt, phục vụ cho hàng ngàn người bệnh có hiệu quả, được thầy thuốc và bệnh nhân tín nhiệm.
Với những đóng góp đáng tự hào với đất nước, với ngành y tế, Đại tá, DSCK II Trịnh Ngọc Trúc đã vinh dự được trao tặng nhiều danh hiệu cao quý như: Huân chương Chiến công hạng Nhì, Huân chương Chiến sỹ Giải phóng; Danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú; Huy chương Vì sức khỏe Nhân dân; Huy chương Vì sự nghiệp KH & CN; Danh hiệu Lương y Tiêu biểu Vì sức khỏe cộng đồng, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba…và nhiều Bằng khen, Giấy khen khác.
