Cà Mau đang từng bước hướng tới sản xuất nông nghiệp hữu cơ chất lượng cao - Ảnh: TL
Mô hình “lúa thơm – tôm sạch” tại Cà Mau đang chứng minh hiệu quả rõ rệt, vừa giúp nông dân tăng thu nhập, vừa góp phần bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu.
Là địa phương chịu tác động nặng nề của xâm nhập mặn và hạn hán, Cà Mau đã chọn mô hình lúa – tôm như một giải pháp canh tác “thuận thiên”. Nhờ hạn chế tối đa phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, chi phí đầu vào giảm đáng kể, giúp nông dân đạt mức thu nhập ổn định 60 – 100 triệu đồng/ha/năm.
Hiện toàn tỉnh có khoảng 93.000 ha lúa – tôm, trong đó hơn 40.000 ha lúa sinh thái – hữu cơ. Nhiều diện tích đã được sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc tế như ACS, BAP, GlobalGAP, tạo cơ hội nâng tầm thương hiệu. Các giống lúa chủ lực gồm ST24, ST25, Đài Thơm 8, OM18; đồng thời tỉnh đang thử nghiệm giống mới như lúa tím, CXT30 có khả năng chịu mặn tốt.
Để phát huy hiệu quả, ngành nông nghiệp Cà Mau triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, xây dựng thương hiệu, đa dạng hóa sinh kế (tận dụng bờ bao trồng rau màu) và phát triển mô hình gắn với OCOP. Đặc biệt, khi sản phẩm tôm càng xanh nuôi xen lúa được đưa vào chương trình OCOP và quảng bá rộng rãi, giá trị mô hình sẽ càng được khẳng định.
Một yếu tố then chốt của thành công là vai trò hợp tác xã, không chỉ hỗ trợ kỹ thuật và giống mà còn đứng ra liên kết tiêu thụ, kết nối doanh nghiệp, hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất – chế biến – tiêu thụ.
Việc tận dụng diện tích đất bờ bao trồng thêm rau màu, giúp tạo sinh kế đa dạng cho bà con nông dân - Ảnh: TL
Thực tiễn cho thấy, mô hình “lúa thơm – tôm sạch” không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn cải tạo đất, giảm tác động môi trường, tạo sinh kế bền vững. Nhiều sản phẩm đã đạt chuẩn OCOP 3 – 4 sao, mở ra cơ hội xây dựng thương hiệu nông sản sạch Cà Mau vươn xa thị trường trong nước và quốc tế. Khuyến khích sự hình thành và phát triển của các hợp tác xã và liên kết chuỗi, tăng sức mạnh cộng đồng, hạn chế tình trạng sản xuất manh mún. Góp phần ổn định an sinh xã hội ở vùng chịu tác động mạnh bởi biến đổi khí hậu. Đặc biệt là tạo hiệu quả môi trường, cải tạo đất, duy trì cân bằng hệ sinh thái tự nhiên giữa cây lúa và con tôm. Giảm ô nhiễm nhờ hạn chế hóa chất, phù hợp với định hướng nông nghiệp hữu cơ, bền vững. Thích ứng tốt với xâm nhập mặn và hạn hán – những thách thức lớn của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Mặc dù mô hình này được đánh giá là còn nhiều hạn chế; song dự án vẫn đặt ra nhiều kỳ vọng lớn, khi tỉnh Cà Mau có khả năng trở thành mô hình nông nghiệp đặc trưng, mang tầm thương hiệu vùng và quốc gia. Nếu được hỗ trợ mạnh về khoa học công nghệ, thị trường và logistics, sản phẩm “lúa thơm – tôm sạch” có thể thâm nhập sâu vào các thị trường xuất khẩu khó tính.
Với sự đồng hành của chính quyền, nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân, mô hình này hứa hẹn trở thành thương hiệu đặc trưng, góp phần quan trọng vào chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu của tỉnh./.
