Vậy là đã một tháng rưỡi tỉnh Lào Cai mới (sau sáp nhập) đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, với tất cả sự “bận rộn” đúng nghĩa của các cấp, ngành trong tỉnh. Nhưng cũng thực sự ấn tượng cả trong công tác điều hành, trong phát triển kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội. Chỉ trong một thời gian ngắn, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành tới hơn 2.000 văn bản chỉ đạo, điều hành. Điều đó minh chứng cho sự chủ động, quyết tâm cao của lãnh đạo tỉnh trong việc giải quyết mọi vấn đề, từ lớn đến nhỏ.
Ảnh: Báo Lào Cai
Trong các văn bản chỉ đạo, điều hành, UBND Tỉnh tập trung chỉ đạo giải quyết những vấn đề mang tính chiến lược như: Hoàn thiện thể chế và chính sách; Giải quyết "nút thắt" sau sáp nhập; Phòng, chống thiên tai và dịch bệnh; Đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số; Thúc đẩy thi công các công trình trọng điểm… Nhờ vậy, những khó khăn của địa phương (bao gồm Lào Cai và Yên Bái cũ) đã được từng bước khắc phục và thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển ngay sau khi sáp nhập tỉnh và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Theo thống kê, trong 7 tháng đầu năm 2025, mặc dù không ít khó khăn, nhưng kinh tế Lào Cai vẫn đạt được mức tăng trưởng ấn tượng: Sản xuất công nghiệp tăng 6,73%, giá trị sản xuất đạt gần 39.374 tỷ đồng, tăng 9,3% so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp trong tỉnh nỗ lực vượt khó để duy trì sản xuất.
Về Thương mại - Dịch vụ: tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt gần 48.000 tỷ đồng, tăng 14,9%. Điều này cho thấy sức mua của người dân vẫn được duy trì ổn định. Đặc biệt, du lịch được xem là điểm sáng: Toàn tỉnh đã thu hút được hơn 6,7 triệu lượt khách, tăng vọt 52% so với cùng kỳ. Doanh thu từ du lịch cũng tăng theo, đạt hơn 29.000 tỷ đồng. Đây là một tín hiệu cho thấy ngành du lịch đang trở thành mũi nhọn kinh tế của tỉnh. Thu ngân sách đạt kết quả cao với gần 10.730 tỷ đồng, tăng 30% so cùng kỳ năm 2024. Vốn đầu tư công được giải ngân hiệu quả, đạt hơn 4.900 tỷ đồng, cao hơn so với cùng kỳ năm 2024. Toàn tỉnh có 635 doanh nghiệp mới được thành lập, tăng 7,2%...
Song song với phát triển kinh tế, lĩnh vực văn hoá, xã hội tiếp tục phát triển: Giáo dục đạt thành tích ấn tượng với 128 giải học sinh giỏi quốc gia. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên tỉnh có học sinh đạt Huy chương Đồng Olympic Tin học Châu Á - Thái Bình Dương. Y tế khám chữa bệnh cho gần 310.000 lượt người, công suất giường bệnh đạt 107,5%, cho thấy chất lượng khám chữa bệnh ngày càng được nâng cao. An sinh xã hội được quan tâm, với hơn 5 tỷ đồng đã được chi để tặng quà cho người có công nhân dịp 27/7, thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn". Gần 21.000 lao động được tạo việc làm mới, đạt gần 70% kế hoạch năm… Đó là những kết quả rất đáng mừng trong phát triển kinh tế - xã hội của Lào Cai ngay trong thời gian đầu sáp nhập.
Tuy nhiên, hiện nay cả hai tỉnh (và tỉnh Lào Cai mới) vẫn chưa đạt mức độ tự chủ ngân sách cao. Báo cáo của Bộ Tài chính năm 2024 cho thấy, tỉnh Lào Cai mới chỉ đạt khoảng 70–80% tỷ lệ tự chủ, trong khi Yên Bái còn phụ thuộc lớn vào bổ sung cân đối từ ngân sách trung ương. Cùng với việc phân bổ ngân sách Trung ương ngày càng theo hướng giảm hỗ trợ trực tiếp, tăng yêu cầu địa phương tự cân đối (theo Nghị quyết 07-NQ/TW và tinh thần cải cách tài chính công giai đoạn 2021–2030), bài toán đặt ra cho Lào Cai là phải chủ động thiết lập các nguồn thu mới, có khả năng tăng trưởng ổn định, bền vững, và gắn với đặc điểm kinh tế – địa lý của địa phương.
Trung tâm Sa Pa. Ảnh: David Bùi
Từ thực tế đó và để từng bước thực hiện tư duy mang tính chiến lược về nguồn thu: Từ “Xin - Cấp” sang “Đầu tư – Khai thác – Giữ lại”, Lào Cai đã xác định 5 trục động lực tạo nguồn thu chủ đạo trong những năm tới, gồm: Kinh tế cửa khẩu – logistics – thương mại biên giới; Công nghiệp chế biến sâu – khai khoáng có kiểm soát: Mở rộng nguồn thu từ gia tăng giá trị tại chỗ; Du lịch – dịch vụ chất lượng cao; Đô thị hóa thông minh – phát triển đất đai; Dịch vụ số – kinh tế số vùng cao. Đồng thời Tỉnh cũng có những đề xuất, kiến nghị hai vấn đền lớn, cụ thể là: Kiến nghị cấp Trung ương về cơ chế đặc thù cho “vùng động lực Lào Cai – Yên Bái” - Cho phép giữ lại phần lớn nguồn thu phát sinh mới từ các trục động lực (Trong đó có đề xuất cơ chế tài khóa vùng động lực liên tỉnh; Đề xuất Ban hành chính sách ưu đãi thuế – đất – phí gắn với điều kiện tăng thu ngân sách); Đề xuất cấp địa phương: Hoàn thiện cơ chế điều hành tài khóa theo chiến lược phát triển.
Sự hỗ trợ của các cấp, ngành Trung ương sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn để Lào Cai phát huy cao độ những nỗ lực và tiềm năng, thế mạnh của địa phương; tiến tới tự chủ về ngân sách trong đầu tư, phát triển.
Với nền tảng mới sau sáp nhập, quyết tâm cải thiện chất lượng điều hành, Lào Cai đang từng bước khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững./.
