Trong những năm qua, ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) tỉnh Phú Thọ đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Dưới sự lãnh đạo của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh và sự nỗ lực của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, ngành không ngừng đổi mới tư duy, phương pháp quản lý và triển khai nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả. “Đổi mới – sáng tạo – Phát triển bền vững” là quyết tâm của toàn ngành VHTTDL tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn mới 2025-2030.
Lễ hội Đền Hùng là một lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm để tưởng nhớ các Vua Hùng
NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Trong giai đoạn 2020-2025, mặc dù phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức, nhất là những ảnh hưởng rất lớn từ đại dịch Covid 19, nhưng toàn ngành VHTTDL Phú Thọ đã nỗ lực vượt qua và giành được những kết quả quan trọng.
Phát huy giá trị văn hoá truyền thống – nền tảng tinh thần của quê hương Đất Tổ
Công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá, đặc biệt là di sản “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương” và “Hát Xoan Phú Thọ” tiếp tục được quan tâm đầu tư. Nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh được trùng tu, tôn tạo; các lễ hội truyền thống được tổ chức trang trọng, an toàn, tiết kiệm, gắn với quảng bá du lịch và giáo dục truyền thống yêu nước, đạo lý “uống nước nhớ nguồn” cho thế hệ trẻ. Trong 6 tháng đầu năm 2025, Phú Thọ được công nhận thêm 02 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là Lễ hội truyền thống, tập quán xã hội và tín ngưỡng Tết Doi của người Mường xã Thu Cúc và Lễ hội cướp kén xã Dị Nậu (nay là xã Thọ Văn), 01 di tích lịch sử văn hóa quốc gia, và 04 di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.
Việc xây dựng môi trường văn hóa, tuyên truyền ngày lễ lớn, hoạt động văn hoá từ tỉnh đến cơ sở được triển khai khá tốt. Hệ thống thông tin – truyền thanh – bảng tin điện tử tại cấp xã được duy trì 100% giúp nâng cao công tác quản lý và truyền thông văn hoá trên địa bàn.
Với những thiết chế phục vụ luyện tập, thi đấu TDTT liên hoàn, đồng bộ, những năm gần đây, Phú Thọ được lựa chọn tổ chức nhiều sự kiện thể thao lớn.
Thể thao quần chúng và thể thao thành tích cao phát triển mạnh mẽ
Phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” lan toả sâu rộng. Cơ sở vật chất thể thao được quan tâm đầu tư; nhiều vận động viên của Phú Thọ đạt thành tích cao tại các giải quốc gia và quốc tế, góp phần nâng cao vị thế của tỉnh trên bản đồ thể thao cả nước. Toàn tỉnh đã tham gia thi đấu 324 giải thể thao quốc gia, quốc tế, giành được 1.336 huy hương các loại (trong đó, có 399 HCV, 367 HCB và 570 HCĐ). Tham gia thi đấu tại Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ IX năm 2022 đạt kết quả khá.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã triệu tập 220 vận động viên (41 VĐV đội tuyển tỉnh, 179 VĐV đội tuyển trẻ). Tham gia thi đấu tại 10 giải thể thao quốc gia, giành được 35 huy chương gồm 7 HCV, 8 HCB, và 20 HCĐ. Tổ chức thành công các giải đấu lớn, như: giải bóng đá vô địch Đông Nam Á 2024 tại sân vận động Việt Trì…
Ngành chủ động tăng cường quan hệ phối hợp với các cơ quan chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các liên đoàn thể thao quản lý, khai thác hiệu quả các thiết chế thể thao, đã đăng cai tổ chức thành công nhiều giải thể thao khu vực, quốc gia, quốc tế, tạo tiếng vang và dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả: vòng loại bảng A và trận bán kết môn Bóng đá nam, môn Muay, Golf và xe đạp trong chương trình Đại hội Thể thao Đông Nam Á SEA Games 31; vòng loại giải bóng đá U23 Châu Á 2024; giải Cung thủ xuất sắc quốc gia năm 2021, giải vô địch Xe đạp trẻ đường trường và địa hình quốc gia lần thứ 27 năm 2021; Giải xe đạp đường trường Đại hội thể thao toàn quốc lần thứ IX; Giải Bóng chuyền Cúp các CLB Châu Á; Giải Bóng chuyền nữ bốn nước Đông Nam Á.
Du lịch Phú Thọ – điểm đến an toàn, thân thiện và hấp dẫn
Ngành du lịch tỉnh Phú Thọ từng bước khẳng định vai trò là ngành kinh tế quan trọng. Hạ tầng du lịch được đầu tư, nhiều sản phẩm du lịch đặc trưng như du lịch tâm linh Đền Hùng, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng vùng trung du được hình thành và phát triển. Công tác quảng bá, xúc tiến du lịch được đẩy mạnh, thu hút ngày càng đông du khách trong và ngoài nước đến với Phú Thọ.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh đã thu hút khoảng 16,1 triệu lượt khách, trong đó có khoảng 525 nghìn lượt khách quốc tế. Tổng doanh thu (của cả 3 tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hoà Bình) đạt gần 9.200 tỷ đồng.
Giới thiệu về du lịch Đất Tổ cho du khách nước ngoài tại gian hàng của tỉnh Phú Thọ tham gia Liên hoan Làng du lịch cộng đồng tám tỉnh Tây Bắc mở rộng năm 2023 tại Hòa Bình (tỉnh Hòa Bình cũ)
GIAI ĐOẠN 2025-2030: ĐỔI MỚI, SÁNG TẠO VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
Bước sang giai đoạn 2025–2030, ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ đặt mục tiêu tiếp tục phát huy thành tựu đã đạt được, đồng thời đổi mới mạnh mẽ phương thức quản lý, nâng cao chất lượng hoạt động trên tất cả các lĩnh vực. Ngành sẽ tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm sau:
1.Xây dựng và phát triển con người Phú Thọ toàn diện, gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc
Sau khi thực hiện việc sáp nhập các đơn vị hành chính, tỉnh Phú Thọ bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội và thách thức. Trong định hướng phát triển tổng thể, tỉnh xác định con người là trung tâm, văn hoá là nền tảng tinh thần và đổi mới sáng tạo là động lực cho sự phát triển bền vững.
a) Xây dựng và phát triển con người toàn diện: Phú Thọ tập trung đầu tư cho giáo dục, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong thời kỳ mới. Các chương trình giáo dục toàn diện được triển khai từ mầm non đến đại học, chú trọng giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, năng lực sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp cho thế hệ trẻ.
Bên cạnh đó, tỉnh đẩy mạnh việc xây dựng môi trường sống văn minh, an toàn, khuyến khích người dân rèn luyện thể chất, nâng cao đời sống tinh thần, hướng tới hình mẫu con người Phú Thọ năng động, sáng tạo, nhân ái và trách nhiệm với cộng đồng.
b) Gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc: Phú Thọ – vùng đất Tổ cội nguồn của dân tộc Việt Nam – luôn tự hào với truyền thống văn hoá lâu đời, đặc biệt là Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan, hai di sản văn hoá phi vật thể được UNESCO công nhận.
Tỉnh chú trọng bảo tồn, tôn tạo các di tích lịch sử – văn hoá, tổ chức các lễ hội truyền thống một cách trang trọng, an toàn, tiết kiệm, đồng thời phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch bền vững. Nhiều mô hình du lịch cộng đồng, du lịch văn hoá – sinh thái được hình thành, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.
c) Kết hợp hài hoà giữa phát triển kinh tế và gìn giữ văn hoá: Phú Thọ hướng tới mô hình phát triển hài hoà giữa kinh tế, văn hoá và con người. Tỉnh khuyến khích doanh nghiệp, cộng đồng và các tổ chức xã hội tham gia vào công tác gìn giữ, quảng bá giá trị văn hoá dân tộc, đồng thời đưa yếu tố văn hoá vào trong phát triển kinh tế – xã hội.
Đặc biệt, việc xây dựng đô thị thông minh, nông thôn mới nâng cao, gắn với tiêu chí “xanh – sạch – đẹp – văn minh” được xem là một hướng đi thiết thực để nâng cao chất lượng cuộc sống và hình thành nếp sống văn hoá mới.
Với tầm nhìn dài hạn, Phú Thọ phấn đấu trở thành tỉnh phát triển khá trong khu vực trung du và miền núi Bắc Bộ, nơi con người và văn hoá trở thành trụ cột của sự phát triển bền vững. Việc xây dựng con người toàn diện, gắn liền với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là trách nhiệm và niềm tự hào của mỗi người dân Đất Tổ.
2. Phát triển thể thao chuyên nghiệp và thể thao phong trào, nâng cao sức khoẻ nhân dân
Trong bối cảnh đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới, với định hướng xây dựng xã hội văn minh, giàu đẹp và con người khỏe mạnh, tỉnh Phú Thọ – sau khi sáp nhập, mở rộng địa giới hành chính – đang tập trung đẩy mạnh phát triển thể thao theo hướng toàn diện, vừa chuyên nghiệp vừa quần chúng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần và sức khỏe của nhân dân.
a) Phát triển thể thao phong trào – nền tảng của sức khỏe cộng đồng: Những năm gần đây, phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đã có bước chuyển biến rõ rệt. Các hoạt động thể dục, thể thao (TDTT) được tổ chức rộng khắp từ thành thị đến nông thôn, cơ quan, trường học, doanh nghiệp. Nhiều địa phương đã đầu tư sân chơi, nhà tập luyện, dụng cụ thể thao công cộng, tạo điều kiện thuận lợi để người dân tập luyện hàng ngày.
b) Các giải thể thao quần chúng như giải bóng đá thanh niên, giải cầu lông, bóng bàn, bóng chuyền hơi, chạy việt dã… thu hút hàng nghìn vận động viên và cổ động viên tham gia, trở thành ngày hội văn hóa – thể thao thực sự. Qua đó, ý thức rèn luyện sức khỏe của người dân ngày càng nâng cao, góp phần giảm tỷ lệ bệnh tật, tăng năng suất lao động và gắn kết cộng đồng.
c) Đầu tư phát triển thể thao thành tích cao và chuyên nghiệp: Song song với thể thao phong trào, Phú Thọ chú trọng đào tạo, bồi dưỡng vận động viên tài năng, hướng đến phát triển thể thao chuyên nghiệp. Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT tỉnh được đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, phối hợp cùng các trường năng khiếu thể thao, tuyển chọn vận động viên trẻ có tiềm năng trong các môn thế mạnh như: bóng đá, điền kinh, vật, bơi lội, cầu lông, bắn cung…
Câu lạc bộ Bóng đá Phú Thọ (Phú Thọ FC) đã trở thành biểu tượng của thể thao chuyên nghiệp của tỉnh, góp phần khơi dậy niềm tự hào, tình yêu thể thao trong nhân dân. Ngoài ra, nhiều vận động viên của Phú Thọ đã giành được huy chương tại các giải quốc gia và khu vực, khẳng định vị thế thể thao của tỉnh trên bản đồ thể thao Việt Nam.
d) Định hướng trong giai đoạn mới: Bước vào giai đoạn phát triển mới, tỉnh Phú Thọ tiếp tục đặt mục tiêu:
- Phát triển thể thao toàn dân gắn với phong trào “Xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, tạo môi trường sống lành mạnh, năng động.
- Đẩy mạnh xã hội hóa thể thao, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng, các giải đấu và hoạt động thể thao chuyên nghiệp.
- Ứng dụng khoa học – công nghệ trong huấn luyện và quản lý thể thao, hướng đến thể thao xanh, bền vững.
- Phát triển thể thao học đường, coi đây là nền tảng phát hiện và bồi dưỡng tài năng trẻ cho thể thao thành tích cao.
Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng thuận của nhân dân và định hướng đúng đắn, tỉnh Phú Thọ đang từng bước xây dựng hình ảnh một địa phương mạnh về thể thao, nơi người dân sống vui, sống khỏe, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương Đất Tổ Hùng Vương trong thời kỳ mới.
3. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hoá, thể thao, du lịch, ứng dụng công nghệ trong quảng bá hình ảnh Đất Tổ.
Tỉnh Phú Thọ đã xác định chuyển đổi số là xu hướng tất yếu để phát triển ngành du lịch. Tỉnh đã xây dựng Website du lịch (ví dụ: dulichphutho.com.vn), kênh mạng xã hội (Facebook, Zalo, Tiktok) để quảng bá hình ảnh “Đất Tổ” — con người, điểm đến, sản phẩm du lịch. Ứng dụng công nghệ tại các điểm du lịch: quét mã QR Code để tra cứu thông tin di tích, sử dụng ứng dụng mobile du lịch (đặt dịch vụ, chỉ đường, định vị) …
Chuyển đổi số trong quảng bá di tích văn hoá được quan tâm hơn. Theo đó, tỉnh có nhiều di tích lịch sử-văn hóa: khoảng 324 di tích được xếp hạng, trong đó có Đền Hùng (di tích cấp quốc gia đặc biệt). Nhiều địa phương trong tỉnh đã triển khai gắn mã QR tại di tích, địa chỉ đỏ để khách tham quan dùng điện thoại thông minh quét truy cập thông tin, hình ảnh, thuyết minh số. Trong lĩnh vực văn hoá – thể thao, việc số hoá hoạt động quảng bá di tích, ứng dụng QR code là một bước quan trọng.
Về thể thao: Tỉnh tổ chức các giải thể thao lớn, phối hợp công nghệ tại các sự kiện thể thao (ví dụ: giải bóng chuyền Cúp Hùng Vương năm 2025 tại Phú Thọ đã dùng hệ thống màn hình LED, Video Challenger Eyes).
Vai trò quan trọng của Chuyển đổi số: Phú Thọ là “vùng đất cội nguồn” của dân tộc Việt Nam với nhiều di tích lịch sử, văn hóa, lễ hội truyền thống — việc quảng bá mạnh mẽ giúp nâng cao nhận diện thương hiệu “Đất Tổ”. Chuyển đổi số giúp tiếp cận tốt hơn với khách du lịch trong và ngoài nước (nhất là khách trẻ, sử dụng công nghệ); nâng cao trải nghiệm tham quan; giảm chi phí in ấn, hướng dẫn viên/truyền thống; tăng khả năng tương tác, lan tỏa.
Hồ Hoà Bình – một thắng cảnh thu hút nhiều du khách
4. Một số định hướng, giải pháp phát triển
Dưới đây là một số đề xuất nhằm phát huy chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hoá – thể thao – du lịch:
1.Xây dựng nền tảng du lịch thông minh: Áp tổng thể chiến lược “Du lịch Phú Thọ” tích hợp thông tin điểm đến, sự kiện, đặt dịch vụ, bản đồ 3D, VR trải nghiệm đồi chè Long Cốc, Vườn quốc gia Xuân Sơn, lễ hội Hùng Vương.
2.Thực hiện số hoá toàn diện di sản văn hoá & thể thao: Quét mã QR không chỉ tại di tích mà cả tại sân vận động, nhà thi đấu, sân golf… kết hợp livestream, video tương tác, tour thực tế ảo thể thao – sự kiện. Tăng cường quảng bá số & marketing nội dung số: Video ngắn trên TikTok, YouTube giới thiệu “Đất Tổ” – đặc sản văn hoá, ẩm thực, trải nghiệm du lịch – thể thao; hợp tác influencers, tạo hashtag riêng.
3.Liên kết vùng & nâng cấp dịch vụ: Kết nối tuyến du lịch giữa Phú Thọ và các tỉnh lân cận, liên doanh nghiệp du lịch thông minh; đảm bảo doanh nghiệp du lịch sẵn sàng số hoá, thanh toán điện tử, đăng ký chuẩn an toàn.
4. Đào tạo & nâng cao năng lực số: Cán bộ quản lý, hướng dẫn viên, doanh nghiệp dịch vụ du lịch cần được đào tạo về cách sử dụng công nghệ (QR, VR, app, dữ liệu số) và làm marketing số.
Việc Tỉnh Phú Thọ đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hoá, thể thao, du lịch và ứng dụng công nghệ quảng bá hình ảnh “Đất Tổ” đang đi đúng hướng — vừa bảo tồn, phát huy truyền thống văn hoá, vừa thích ứng với xu thế số, du lịch hiện đại. Với sự đầu tư tiếp tục vào hạ tầng, nội dung và nhân lực số, Phú Thọ có thể trở thành điểm đến thông minh, hấp dẫn hơn và tăng khả năng cạnh tranh trong khu vực.
Với tinh thần đoàn kết, sáng tạo, đổi mới và khát vọng vươn lên, ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, góp phần xây dựng Phú Thọ trở thành tỉnh phát triển khá của khu vực vào năm 2030 – xứng đáng là quê hương Đất Tổ Hùng Vương, cội nguồn của dân tộc Việt Nam.
Xuân Phúc
