Ẩm thực Việt Nam luôn nhận được những lời khen ngợi từ bạn bè quốc tế về hương vị thơm ngon và hấp dẫn của mình. Điều này được minh chứng rõ ràng qua sự quan tâm của đông đảo người dân địa phương và du khách quốc tế tại các gian hàng ẩm thực Việt Nam trong những lễ hội quảng bá du lịch và văn hóa ẩm thực ở nước ngoài. Trang du lịch của CNN đã không ít lần vinh danh ẩm thực Việt Nam với các món ăn nổi tiếng hấp dẫn và thu hút du khách quốc tế, trong đó có rất nhiều món ăn đường phố đặc trưng của cả ba miền đất nước.
Năm 2019, Hà Nội đã được tờ The Guardian của Anh quốc vinh danh là một trong 20 địa điểm có hành trình ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới. Nhiều kênh truyền hình và tạp chí ẩm thực quốc tế cũng đã thực hiện các phóng sự đặc biệt về ẩm thực Việt Nam, trong đó có Tạp chí Food and Wine, Kênh Truyền hình CNN và Kênh NAT GEO Adventure. Hai món ăn đường phố phổ biến ở Việt Nam là phở và bánh mỳ đã được đưa vào từ điển tiếng Anh - Oxford English Dictionary. Vào năm 2011, Hãng CNN danh tiếng đã bình chọn phở đứng vị trí thứ 28/50 món ăn ngon nhất thế giới…
Năm 2013, trang Bussiness Insider đã bình chọn phở đứng đầu danh sách 40 món ăn mà du khách nên trải nghiệm một lần trong đời. Trên Tạp chí The Huffing Post, phở còn được du khách quốc tế ca ngợi bằng những hoa mỹ như "món ăn của thiên đường". Bún chả là một trong những món ăn Việt Nam được đánh giá cao trên các phương tiện truyền thông quốc tế và được du khách trên toàn thế giới biết đến rộng rãi. Món ăn này đã được liệt kê trong danh sách 10 món ăn đường phố xuất sắc nhất thế giới năm 2014 bởi trang National Geographic. Sự nổi tiếng của bún chả càng được củng cố khi hình ảnh cựu Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama thưởng thức món ăn này tại một quán ăn nổi tiếng ở Hà Nội trong chuyến thăm Việt Nam năm 2016 được phát sóng trên toàn cầu.
Tổng thống Mỹ Barack Obama ăn bún chả tại Hà Nội
Không chỉ đa dạng, ẩm thực Việt Nam còn độc đáo trong cách chế biến, sử dụng nguyên liệu tươi ngon, kết hợp hài hòa các loại gia vị. Giá trị dinh dưỡng và sức khỏe của ẩm thực Việt Nam, với việc chú trọng sử dụng rau xanh, thảo mộc, gia vị tự nhiên, cũng là một lợi thế lớn trong bối cảnh xu hướng ẩm thực thế giới đang hướng đến các món ăn lành mạnh, tự nhiên. Chính bởi điều này đã giúp cho ẩm thực Việt Nam liên tục nhận được sự đánh giá cao từ cả người yêu thích ẩm thực và các chuyên gia hàng đầu, minh chứng được thể hiện qua chuỗi chiến thắng tại Giải thưởng Du lịch Thế giới (World Travel Awards) từ năm 2019 đến 2023.
Có thể nói rằng, ẩm thực Việt Nam không chỉ đơn thuần là những món ăn ngon miệng mà còn là một phần không thể thiếu trong việc giới thiệu văn hóa và con người Việt Nam đến bạn bè quốc tế. Mỗi khi một du khách nước ngoài thưởng thức một món ăn Việt Nam, họ không chỉ trải nghiệm hương vị đặc trưng mà còn được tiếp xúc với những giá trị văn hóa sâu sắc của dân tộc. Điều này tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ và lâu dài, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp về Việt Nam trong lòng bạn bè quốc tế.
Hành trình đưa ẩm thực Việt Nam ra thế giới không chỉ là giới thiệu món ăn mà còn là câu chuyện về văn hóa và bản sắc dân tộc. Tuy nhiên, quá trình này gặp không ít thách thức, từ thiếu chiến lược quảng bá chuyên nghiệp đến hạn chế trong đầu tư cơ sở vật chất và đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc xây dựng thương hiệu nhà hàng Việt Nam ở nước ngoài chưa thực sự bài bản, nhiều mô hình kinh doanh còn mang tính tự phát, thiếu sự đồng bộ. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng dành cho ẩm thực truyền thống chưa được đầu tư đúng mức, ảnh hưởng đến chất lượng bảo quản và trải nghiệm của thực khách.
Ngoài ra, vấn đề an toàn thực phẩm và chất lượng phục vụ cũng là rào cản lớn. Sự phát triển ồ ạt của các cơ sở kinh doanh ăn uống chưa kiểm soát chặt chẽ dẫn đến lo ngại về vệ sinh, nguồn gốc nguyên liệu và tiêu chuẩn an toàn. Đội ngũ nhân viên ngành dịch vụ chưa được đào tạo bài bản về phong cách phục vụ, trong khi đầu bếp còn thiếu kỹ năng thuyết trình để truyền tải câu chuyện đằng sau mỗi món ăn. Để ẩm thực Việt Nam có thể vươn xa, cần một chiến lược phát triển đồng bộ, kết hợp giữa bảo tồn truyền thống và thích ứng với xu hướng hiện đại, qua đó khẳng định vị thế trên bản đồ ẩm thực thế giới.
Để đưa ẩm thực Việt Nam ra tầm thế giới, những người làm nghề bếp cần nuôi dưỡng lòng tự hào về những giá trị tinh túy của dân tộc, đồng thời tăng cường các hình thức quảng bá. Các lễ hội văn hóa truyền thống luôn là điểm đến hấp dẫn đối với du khách. Việc thiết lập các gian hàng ẩm thực địa phương tại những sự kiện này không chỉ giúp nâng cao nhận diện thương hiệu ẩm thực, mà còn đáp ứng nhu cầu trải nghiệm, thưởng thức và mua sắm đặc sản của du khách. Để có thể thu hút du khách quan tâm đến ẩm thực Việt Nam, cần phát triển các sản phẩm du lịch ẩm thực độc đáo, đa dạng. Điều này bao gồm việc tạo ra các tour ẩm thực đặc biệt gắn với các lễ hội, sự kiện văn hóa truyền thống địa phương. Du khách có thể tham gia vào các tour khám phá ẩm thực đường phố, hoặc trải nghiệm quy trình sản xuất thực phẩm. Các tour du lịch ẩm thực cũng nên kết hợp với các hoạt động văn hóa, như thưởng thức âm nhạc, xem múa dân gian.
Ngoài ra, tăng cường sự sáng tạo qua việc sử dụng các nền tảng trực tuyến, mạng xã hội, ứng dụng di động... để quảng bá ẩm thực Việt Nam đến đông đảo công chúng. Cần có chiến lược quảng bá du lịch ẩm thực sáng tạo, tận dụng mạng xã hội, video, blog và hợp tác với các blogger, influencer. Đồng thời, xây dựng trang web, ứng dụng chuyên biệt và các chương trình khuyến mãi sẽ thúc đẩy du khách trải nghiệm ẩm thực Việt Nam.
Nguyễn Trọng Hải
