Những nhận định này thiếu căn cứ lý luận và thực tiễn, dễ gây hoài nghi trong dư luận, làm lệch hướng nhận thức và suy giảm niềm tin vào chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước trong cải cách hành chính.
Ảnh minh họa - TL
Đánh tráo nhận thức về cải cách: Tâm lý nghi ngờ bị lợi dụng để chia rẽ
Trong tiến trình cải cách hành chính, một số luận điểm sai lệch cố tình gán ghép sáp nhập đơn vị hành chính với những động cơ cá nhân hóa quyền lực, như “hợp thức hóa phe cánh”, “tạo sân sau chính trị” hay “tái vẽ địa giới để thao túng địa phương”. Những nhận định này không dựa trên chứng cứ cụ thể, mà chủ yếu khai thác tâm lý hoài nghi, đồn đoán cảm tính và mượn danh “dư luận” để tạo sức ép dư luận giả tạo.
Đây là biểu hiện rõ ràng của sự đánh tráo nhận thức, làm lu mờ mục tiêu thực chất của cải cách là phục vụ lợi ích chung, xây dựng nền hành chính hiện đại, hiệu quả và minh bạch. Thay vì phản biện dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn, các luận điểm này hướng dư luận vào sự hoài nghi chính trị, gây chia rẽ niềm tin giữa nhân dân và chính quyền.
Phản bác luận điệu ‘thâu tóm quyền lực’: Sáp nhập hành chính theo quy trình nghiêm ngặt. Trái với suy diễn cho rằng sáp nhập đơn vị hành chính nhằm “thâu tóm quyền lực”, thực tế đây là chủ trương lớn của Trung ương Đảng, được cụ thể hóa bằng các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ và triển khai theo đúng trình tự pháp luật. Việc điều chỉnh địa giới hành chính không thuộc thẩm quyền tùy tiện của bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào, mà phải trải qua quy trình chặt chẽ, gồm đánh giá thực trạng, lấy ý kiến cử tri, lập đề án, thẩm định của Bộ Nội vụ và quyết định cuối cùng do Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê chuẩn. Đặc biệt, sự tham gia của người dân là yêu cầu bắt buộc trong toàn bộ quá trình. Việc lấy ý kiến được thực hiện công khai, dân chủ, bảo đảm quyền tiếp cận thông tin và phản ánh nguyện vọng chính đáng của cử tri. Đây chính là cơ sở xác đáng để khẳng định: không có chỗ cho “lợi ích nhóm” hay “chạy sáp nhập” như các luận điệu xuyên tạc cố tình áp đặt.
Không có chỗ cho lợi ích nhóm trong quy trình sáp nhập hành chính minh bạch và dân chủ. Một trong những luận điểm sai lệch thường được các thế lực cơ hội và phản động khai thác là sự nghi ngờ về “lợi ích nhóm” trong quá trình sáp nhập đơn vị hành chính. Tuy nhiên, xét cả phương diện pháp lý lẫn thực tiễn triển khai, đây là cáo buộc thiếu cơ sở, không phản ánh đúng bản chất cải cách mà Đảng và Nhà nước ta đang tiến hành. Hệ thống pháp luật hiện hành đã quy định rõ ràng về điều kiện, tiêu chí, quy trình và thẩm quyền thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính. Các văn bản như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hướng dẫn của Bộ Nội vụ đều đặt ra nguyên tắc công khai, minh bạch, có sự tham gia của nhân dân và giám sát chặt chẽ của cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội. Mọi hành vi lợi dụng quyền lực để thao túng quy trình này đều có cơ chế kiểm soát và xử lý rõ ràng.
Thực tiễn từ năm 2019 cho thấy hầu hết các đề án sáp nhập cấp xã, cấp huyện đều được tổ chức lấy ý kiến cử tri, lập biên bản giám sát, tổng hợp đầy đủ báo cáo. Việc thẩm định, xét duyệt trải qua nhiều tầng nấc: từ chính quyền địa phương đến Bộ Nội vụ, Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Với quy trình chặt chẽ như vậy, rất khó xảy ra khả năng lợi dụng để trục lợi riêng tư. Trên thực tế, chưa có bất kỳ vụ việc nào được xác nhận là sáp nhập vì mục tiêu phe nhóm, càng cho thấy sự thiếu cơ sở của các luận điệu xuyên tạc. Trong bối cảnh đó, việc gán ghép cải cách hành chính với động cơ chính trị hóa là một thủ đoạn đánh tráo khái niệm nhằm dẫn dắt dư luận lệch hướng, phá hoại niềm tin của nhân dân đối với chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Để ngăn chặn những tác động tiêu cực này, cần đẩy mạnh truyền thông chính sách, tăng cường minh bạch thông tin, phản bác kịp thời bằng thực tiễn triển khai và kết quả đạt được. Đây là cách củng cố lòng tin của nhân dân và khẳng định tính chính danh của tiến trình cải cách.
Chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính là một phần quan trọng trong nỗ lực xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, hướng tới nền hành chính hiện đại, vì dân. Khi có sự đồng thuận của người dân, sự kiểm soát chặt chẽ của hệ thống chính trị và truyền thông trung thực, không có chỗ cho “lợi ích nhóm” hay “thâu tóm quyền lực” như những luận điệu phi lý vẫn cố tình lan truyền.
TS Nguyễn Trung Thành và cộng sự
